جنگل‌های بلوط زاگرس یا تبدیل به زغال شده و در قلیان‌ها می‌سوزند یا اینکه آتش درگیری‌های قومی و سهل‌انگاری مردم، پهنه‌های وسیعی از آن را روی نقشه ایران محو می‌کند. بلوط‌های زاگرس که با تمام بی‌مهری‌ها…

یاسوج۲۴ – : جنگل‌های به حد کافی تحت تنش‌های محیطی قرار دارند. از دیرباز شخم زیر آشکوب، قطع درخت و چرای دام به تخریب گسترده این جنگل‌های زیبا دامن زده بود اما در سال‌های اخیر آتش‌سوزی به‌عنوان یک عامل تخریب جدید، به مجموعه عوامل تخریبی این جنگل‌ها اضافه شده است. یک ماهی هست که عرصه‌های طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد در آتش می‌سوزد و نام این استان از سر لیست نقاط بحرانی کشور، خارج نمی‌شود اما با وجود صعب‌العبور بودن منطقه و نیاز به بالگرد برای انتقال تجهیزات به محل حریق، هیچ بالگردی به این استان اعزام نشده است. فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد نبود ارتش را مهم‌ترین عامل عدم تأمین بالگرد برای کنترل حریق‌های استان معرفی می‌کند.

جنگل‌های زاگرس یا تبدیل به زغال شده و در قلیان‌ها می‌سوزند یا اینکه آتش درگیری‌های قومی و سهل‌انگاری مردم، پهنه‌های وسیعی از آن را روی نقشه ایران محو می‌کند. ‌های زاگرس که با تمام بی‌مهری‌ها، خود را با شرایط نامساعد محیطی سازگار کرده‌اند، دیگر در برابر حریق‌های مداوم منطقه، تاب و توان تحمل ندارند. محمد‌رحیم برزمند فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد در گفت‌وگو با «صبح‌نو» از وقوع ۳۶ فقره حریق در استان کهگیلویه و بویراحمد از ابتدای سال جاری تاکنون خبر می‌دهد. به این ترتیب در هر ماه ۱۲ حریق و هر ۵/۲روز یک حریق از ابتدای سال جاری تاکنون، در یکی از شهرستان‌های این استان زاگرس‌نشین رخ داده است.
به گفته برزمند، بارش‌های خوب سال جاری پوشش گیاهی را تقویت کرده است اما این بارش‌ها در اردیبهشت ماه متوقف شده و علف‌های پنج شهرستان خشک کهگیلویه و بویراحمد، به سرعت خشک شدند. این علف‌های خشک شده به عاملی برای وقوع حریق در همان ابتدای بهار تبدیل شدند و عرصه‌های مرتعی را بیش از جنگل‌ها، دچار آتش‌سوزی کردند.
وی می‌گوید: امکانات اولیه اطفای حریق در اختیار داریم اما کوه‌های صعب‌العبوری در این منطقه وجود دارد که ارتفاع آن به چهار هزار متر می‌رسد. دستیابی به این مناطق فقط از عهده کوهنوردان بر می‌آید اما آنها نیز برای اطفای حریق قادر نیستند بشکه‌های آب را در این مسیرهای صعب‌العبور حمل کنند. بنابراین باید یک فروند بالگرد در منطقه برای انتقال وسایل و نیروها وجود داشته باشد.
فرمانده یگان حفاظت کهگیلویه اضافه می‌کند: درخواست بالگرد توسط استان داده شده اما به‌دلیل اینکه این استان فاقد ارتش است، بالگرد برای مشارکت در عملیات حریق در اختیار ما قرار نداده‌اند. زیرا نگهداری از بالگرد نیاز به لانه‌زنبوری و غیره دارد که به دلیل نبود ارتش، فاقد این امکانات هستیم.
وی عنوان می‌کند: مدیر بحران و استاندار کهگیلویه و بویراحمد در حال پیگیری برای خریداری یک فروند بالگردند تا ما نیز مانند سایر استان‌ها تجهیز شویم. این بالگرد را در فرودگاه نیز می‌توانیم نگهداری کنیم.

استفاده از بالگرد، حریق مراتع را تشدید می‌کند
سرعت رسیدن به محل حریق برای اطفای آن و کاهش خسارات بسیار مهم است به همین دلیل برزمند بر داشتن یک بالگرد برای اعزام به موقع نیروها تاکید دارد؛ اما در آتش‌سوزی‌های اخیر با وجود درخواست مقامات استانی، هیچ بالگردی برای اطفای حریق‌های متعدد این استان به منطقه اعزام نشده است. پیش از این ناصر اسفندی معاون دفتر یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها در گفت‌وگو با رسانه‌ها علت ارسال نشدن بالگرد به استان کهگیلویه و بویراحمد برای اطفای حریق را عدم درخواست مسوولان استانی اعلام کرده بود اما قاسم سبزعلی فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها درباره دلیل تأمین نشدن بالگرد برای حوادث اخیر استان کهگیلویه و بویراحمد به «صبح‌نو» می‌گوید: برای اطفای حریق‌های این استان نیازی به بالگرد نبود. آتش‌سوزی اخیر، ظهر آغاز و بعد از ظهر نیز پایان یافت. اغلب آتش سوزی‌ها در منطقه مرتعی رخ داده که نیازی به بالگرد ندارد زیرا اگر بالگرد اعزام کنیم، حریق تشدید می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: استفاده از بالگرد برای کنترل حریق‌ها در مناطق صعب‌العبور و کوهستانی ضروری است. بالگرد برای انتقال نیرو، ابزارهای اطفای حریق و پاشیدن آب کاربرد دارد. البته سازمان جنگل‌ها در حال هماهنگی است تا در کهگیلویه و بویراحمد نیز بالگرد مستقر شود.
به گفته سبزعلی تعاملاتی با نیروهای مسلح ایجاد شده که مشکل نیاز به بالگرد سازمان جنگل‌ها را رفع می‌کند و در هر نقطه و هر زمان که درخواست بالگرد وجود داشته باشد، نیروی لازم به منطقه اعزام می‌شود.

آتش یکی از عوامل مهم مخرب جنگل
حریقی که به جان جنگل‌های زاگرس افتاده است، ممکن است این اکوسیستم بی‌نظیر را تا مرز انقراض کامل گونه‌های زیستی آن در طبیعت، پیش ببرد. آقای فریبرز غیبی رئیس  مرکز جنگل‌های خارج از شمال درباره تأثیر حریق بر جنگل‌های زاگرس به «صبح‌نو» می‌گوید: در ایران آتش‌سوزی عامل تخریب جنگل به شمار می‌آید. آتش‌سوزی‌های کشور عمدتاً سطحی و در زیر آشکوب این اکوسیستم رخ می‌دهد و با اقدامات به موقع آتش‌نشانان، از سرایت آتش به تنه و تاج درختان که آسیب بیشتری برای جنگل به همراه دارد، جلوگیری می‌شود.
وی اضافه می‌کند: خوشبختانه سرشت اکولوژی گونه‌های جنگلی غرب کشور به نحوی است که قدرت جست‌زنی بالایی دارند. درختان بلوط، طی سالیان درازی که مورد بهره‌برداری و زغالگیری قرار گرفته‌اند، به صورت شاخه‌زاد تکثیر شده و حیات جنگل را حفظ کرده‌اند. همین خصوصیت جست‌زنی، سبب شده که جنگل تاکنون پایدار بماند. به گفته غیبی آتش‌سوزی‌های سطحی اگرچه فقط زیر آشکوب جنگل را تحت تأثیر قرار داده و پس از آن با یک قرق ساده، درختان از طریق ریشه جوش و به روش غیر جنسی تجدید حیات خواهند کرد اما این پدیده، تکثیر جنسی درخت را با مشکل مواجه می‌کند زیرا بذر درختان جنگلی در آتش سوزی‌های سطحی از بین می‌رود. بنابراین باید تلاش کنیم که با تمهیداتی، به احیای جنگل کمک کنیم.
درختان شاخه‌زاد که به طریق غیرجنسی تکثیر می‌شوند، در برابر تغییرات محیطی بسیار حساس بوده و با کوچک‌ترین تغییر در محیط جنگل دچار خسارت جدی می‌شوند، بنابراین حذف درختان دانه‌زاد و آسیب دیدن بذر درختان جنگلی در حریق‌های متعدد، آینده و حیات جنگل‌های بلوط غرب را با مخاطرات جدی روبه‌رو خواهد کرد./