اندک دقتی در این آمارها روشن می‌کند که فاصله میان آنچه به دست آورده‌ایم و آنچه متاسفانه از دست داده‌ایم، بسیار زیاد است. هر منصفی نیز به راحتی درمی‌یابد از دست دادن حداقل ۹۰درصد امتیازات یک ملت مقاوم برای به دست آوردن حداکثر ۱۰درصد معامله‌ای نادرست و تفاهمی زیانبار و بسیار خسارت‌آفرین است

سایت مردم استان (ک و ب)- حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدمحمود  نبویان؛  در بیانیه توجیهی آمریکا درباره تفاهمنامه ژنو آمده است:۴۰۰ میلیون دلار از سرمایه‌های دولتی ایران را مستقیماً به مؤسسات آموزشی شناخته‌شده در کشورهای ثالث منتقل کند تا هزینه تحصیل دانشجویان ایرانی پرداخت شود. نیز بخش خودروسازی، صادرات پتروشیمی و طلا و فلزات گرانبها آزاد می‌شود (در بیانیه توجیهی آمریکا درباره تفاهمنامه ژنو آمده است: موارد خاص تحریم بر طلا و فلزات گرانبها، بخش خودروسازی ایران و صادرات محصولات پتروشیمی را به حالت تعلیق درآورد که این امر به طور بالقوه نزدیک به ۵/۱ میلیارد دلار برای ایران عایدات دارد.) نیز تامین قطعات هواپیما از تحریم رها خواهد شد و اروپا نیز می‌تواند سطح معاملات خود را با ایران به یک‌میلیون دلار ارتقا دهد. (این آمارها از سوی آقای عراقچی نیز در جلسه کمیسیون امنیت ملی مجلس در تاریخ ۵/۹/۱۳۹۲ بیان شده است).
اندک دقتی در این آمارها روشن می‌کند که فاصله میان آنچه به دست آورده‌ایم و آنچه متاسفانه از دست داده‌ایم، بسیار زیاد است. هر منصفی نیز به راحتی درمی‌یابد از دست دادن حداقل ۹۰درصد امتیازات یک ملت مقاوم برای به دست آوردن حداکثر ۱۰درصد معامله‌ای نادرست و تفاهمی زیانبار و بسیار خسارت‌آفرین است.(در بیانیه توجیهی آمریکا درباره تفاهمنامه ژنو در این مورد آمده است: در مرحله اول، ما به اجرای تحریم علیه ایران ادامه می‌دهیم و علیه کسانی که سعی می‌کنند تحریم‌ها را دور بزنند، اقدام خواهیم کرد، تحریم‌های مرتبط با فروش نفت خام ادامه می‌یابد، تحریم‌های مرتبط با صادرات محصولات پتروشیمی به ایران که موجب از دست رفتن میلیاردها دلار از درآمدهای ایران شده، به قوت خود باقی می‌ماند، بخش عمده دارایی‌های ۱۰۰ میلیارد دلاری خارجی ایران غیرقابل دسترس باقی می‌ماند.
– دیگر بخش‌های مهم تحریم‌ها دست‌نخورده باقی می‌ماند. از جمله:
۱- تحریم علیه بانک مرکزی ایران و ده‌ها بانک بزرگ و نهاد مالی دیگر
۲- تحریم‌های ثانویه براساس لایحه جامع تحریم‌های ایران (سیسادا) علیه بانک‌هایی وضع شده است که با شرکت‌ها و اشخاص تحریم شده همکاری می‌کنند.
۳- تحریم کسانی که خدمات دیگر مالی همچون خدمات بیمه به ایران می‌دهند.
۴- دسترسی محدود به نظام مالی آمریکا
– همه تحریم‌ها علیه ۶۰۰ فرد و نهاد که با برنامه موشکی و هسته‌ای ایران همکاری می‌کنند، به قوت خود باقی می‌ماند.
– تحریم بخش‌های مختلف اقتصاد ایران از جمله کشتیرانی و کشتی‌سازی به قوت خود باقی می‌ماند.
– تحریم سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و منع ارائه خدمات فنی به بخش انرژی ایران به قوت خود باقی می‌ماند.
– تحریم علیه برنامه نظامی ایران به قوت خود باقی می‌ماند.
– محدودیت‌های گسترده آمریکا برای تجارت با ایران به قوت خود باقی می‌ماند و ایران کماکان از داد و ستد با بزرگ‌ترین اقتصاد جهان محروم می‌ماند.
-تمام تحریم‌های پابرجا می‌ماند.
– همه تحریم‌های مرتبط با حمایت ایران از تروریسم، نقش بی‌ثبات‌کننده‌اش در بحران سوریه و سوابق بد حقوق بشری‌اش به قوت خود باقی می‌ماند، امروز گروه ۱+۵ و ایران به مجموعه‌ای از تفاهمات اولیه دست یافتند که مانع پیشرفت برنامه هسته‌ای می‌شود و ابعاد کلیدی آن را به عقب می‌راند. این تفاهم، اولین محدودیت‌های معناداری است که ایران طی یک دهه گذشته در برنامه خود پذیرفته است.
۶ ماه آغازین، شامل اعمال محدودیت‌های مهم در برنامه هسته‌ای ایران است که باید به‌تدریج فوری‌ترین نگرانی‌های ما را از جمله توانمندی غنی‌سازی ایران، ذخایر کنونی اورانیوم غنی شده‌اش، تعداد و توانمندی‌هایش در زمینه سانتریفیوژها و توانایی‌اش در تولید پلوتونیوم در رآکتور اراک را برطرف کند).
با عنایت به این موارد پیشنهاد می‌شود برای جبران خسارت‌های بیان شده و نیز برای جلوگیری از خسارت‌های بیشتر تغییری در تیم مذاکره‌کننده ایجاد و حداقل این تیم به وسیله افراد دلسوز و کارشناس تقویت شود.
۶- از ابهامات دیگر آن است که در ابتدای گام اول در متن تفاهمنامه آمده است که مدت اجرایی کردن گام اول، ۶ ماه است اما این مدت قابل تمدید است. سوال این است این مدت برای چند بار قابل تمدید است، آیا طرف غربی به بهانه‌های گوناگون ما را در همین مرحله– که ما تقریبا کل صنعت هسته‌ای خود را به حالت تعلیق درآورده‌ایم- نگه نمی‌دارد؟ در صورتی که آنها این کار را انجام بدهند، آیا براساس تفاهمنامه می‌توان به آنها اعتراض کرد؟ جالب است در متن توافقنامه علاوه بر اینکه مدت ۶ماه را قابل تمدید می‌داند، این مدت را به دو صورت بیان کرده است:
الف- در جمله ابتدایی گام اول، به این مدت اشاره کرده و می‌گوید: The first step woul be time-bound, with a duration of 6month.
ب- اما در توضیح وظایف ایران در نطنز و نیز فردو با یک تعبیر واحد آورده است: Iran announces that during the first 6 month.  فرق میان این دو تعبیر چیست؟ به عبارت دیگر اضافه شدن کلمه  (first)  برای رساندن چه مطلبی است؟ آیا این امر تصریح به تمدیدهای مکرر مدت ۶ ماه نیست؟ بهتر آن بود که مذاکره‌کنندگان ما دقت بیشتری به خرج می‌داده و از کلمات روشن و شفاف استفاده می‌کردند.
۳- گام میانی
این گام به صورت مستقل مطرح نشده بلکه در مقدمه به صورت یک پاراگراف ذکر شده است. در این گام تصریح شده است: میان گام اولیه و گام نهایی باید گام‌های اضافی دیگری برداشته شود، در این گام‌ها باید به قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل پرداخته شود تا درباره موضوع هسته‌ای به یک نتیجه رضایتبخش نسبت به ملاحظات شورای امنیت منتهی شود.
تأملاتی چند
۱- اولین ابهام آن است که چرا این گام به صورت مستقل– مانند گام‌های اول و نهایی- ذکر نشده است؟
۲- تاریخ شروع و پایان این گام معین نیست. این گام باید همراه گام اول برداشته شود یا بعد از آن؟
۳- علاوه براین، آن گام‌ها کدامند؟ ایران باید چه کارهایی را انجام دهد تا به صورت رضایتبخش، به نتیجه دلخواه طرف غربی منتهی شود؟ مبهم گذاشتن آنها- و متاسفانه پذیرش آن به صورت مبهم از سوی مذاکره‌کنندگان ایرانی- کار را بسیار دشوار خواهد کرد.
۴- مراد از نتیجه رضایتبخش (satisfactory conclusion) چیست؟ قید رضایتبخش یک قید کیفی است و طرف غربی می‌تواند مدعی شود اقدامات شما رضایتبخش نبوده است. در این صورت چگونه می‌توان مشکل را حل کرد؟ روشن است که در کمیسیون مشترک، اگرچه یک طرف آن ایران است اما طرف دیگر آن کشورهای ۱+۵ و اتحادیه اروپا است، یعنی همان کشورهایی که عضو شورای امنیت هستند، طرف دعوای ما هستند. جلب رضایت آنها چگونه محقق می‌شود؟ آنچه از تجربه  برخورد کشورهای مستکبر با ملت ایران به دست می‌آید آنها جز به نابودی تمام امکانات و دانش هسته‌ای راضی نمی‌شوند، چنانکه در قضیه تعلیق هسته‌ای سال ۱۳۸۲ به آن تصریح کرده‌اند. براین اساس، چرا مذاکره‌کنندگان ایرانی دقت لازم نداشته و از به کار بردن واژه‌های مبهم دوری نکرده و تعهد کرده‌اند رضایت آنها را تامین کنند؟ /