اینجاست که رسالت متولیان فرهنگی اهمیت فزون تری می یابد و باید تا دیر نشده است برای حفظ مواریث فرهنگی و اجتماعی سرزمین خود گامی اساسی برداشت.
دست اندرکاران فرهنگی می بایست مبتنی بر آگاهی و مسئولیت اجتماعی و فرهنگی خود به حفظ فرهنگ و تمدن استان یاری رسانند و به تولید آثاری در این زمینه همت بگمارند

سایت مردم استان (ک و ب)- رضا پارسیان نژاد؛ هفته پژوهش فرصتی است برای تلنگر زدن بر همه ی فعالان و متولیان این حوزه که به تأمل بنشینند و از خود بپرسند که تاکنون در عرصه پژوهش چه کارهایی انجام داده اند و یا اینکه می توانستیم چه کارهایی انجام دهیم.

پژوهش و تحقیق متعلق به همه رشته ها و حوزه ها است و امروز هیچ شاخه ای از علوم تجربی و علوم انسانی وجود ندارد که خود را بی نیاز از پژوهش بداند اما آنچه که ما در این مقاله قصد پرداختن به آن را داریم مسئله ای مغفول مانده و کمتر دیده شده یعنی موضوعات فرهنگ عامه(فولکلور)می باشد.

 فرهنگ عامه رشته ای است که عمرش به ۲۰۰ سال نمی رسد و به مجموعه ای از اساطیر، افسانه ها، امثال وحکم، باورها و خرافات، ترانه ها و سروده ها، شوخی ها، آداب و رسوم و آیین های رایج در میان مردم است که از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابد.

  رضا پارسیان نژاد   در دهه های اخیر جمع آوری و ثبت و ضبط این آثار بدون دخل و تصرف اهالی و متولیان  فرهنگ در سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته است اما به واقع می توان گفت: در این حوزه کارهای ناکرده بیش از کارهای انجام شده است.

      به قول بزرگی: تجدد در همه زمینه ها دیده می شود، تنها چیزی که مایه ی تأسف و فراموشی است ادبیات عامه تنها در سینه ها است، تاکنون اینگونه تراوشات کمتر دیده شده است.

 ادبیات عامه ساده است، تجملاتی نیست و تکمیل کننده ی زندگی انسان است، لازمه کار و زندگی مردم است، وابسته به زندگی اجتماعی است، واقع گراست، طبیعت گرا و متاثر از طبیعت زیستی مردم است، و در یک کلام در (فولکلور) پویا و سیال است.

 این غنا و پراکندگی در سرزمین چهار فصل بیشتر دیده می شود. تاکنون در حوزه مکتوب اقدام در خوری صورت نگرفته است و هرآنچه بوده تلاش سینه به سینه ای بوده است که موجب ماندگاری بخشی از این هویت و گنجینه گردیده است.

    از اقوام اصیل و نجیب ایرانی است که در منطقه ای بکر از زاگرس سکنی گزیده اند و در کنار دیگر اقوام ایرانی اعم از ترک، کرد، بلوچ ، ترکمن و عرب تاریخ و فرهنگ بزرگ ایران را ساخته اند. و کهگیلویه و بویراحمد از فرهنگ و تاریخی درخشان برخوردارند. سرزمین نام آوران، بزرگان و مفاخر و ادبیات است. دیار سردار بزرگ ایرانی ” آریوبرزن ” است و دلیری و سلحشوری و رشادت بخشی از ویژگیهای مردم این سرزمین است. جغرافیای زیبای آن در دوره های مختلف و از زبان شخصیت های گوناگون مورد توجه و اشاره واقع شده است. سیاحان و گردشگران اسناد و خاطراتی از خود به جا گذاشته اند که از جمله این آثار می توان به ، ریاض خانی الفردوس، و … اشاره کرد و یا کسانی چون میرزا حسن فسایی و ….

     بارون دوبده دبیر اول سفارت روسیه در دوره ی در کتاب به معرفی تنگ سولک پرداخته است. آثار و نقوش و سنگ برجسته های دوره ایلمیانی این منطقه اثر دیگر باستان شناس مجارستانی اصل بنام اشتاین در قرن نوزدهم است.

مرجع عالیقدر جهان تشیع حضرت از مراجع بزرگ جهان تشیع بوده اند قابل یادآوری است که ایشان در حوزه های علمیه اصفهان و نجف اشرف تحصیل و آثار متعددی تألیف نموده اند.

     از این سرزمین مردان و زنان بزرگی به پا خاسته اند. علما و اندیشمندانی چون بزرگ قاضی بهاالدین ابوالمحاسن ممدوح حافظ مولف پنج جلد کتاب نفیس است و از فقهای بزرگ و بنام که به چهار مذهب صاحب فتوا بوده و در دوره آل مظفر زیست داشته است.

غلام رضا کهگیلویه به کیمیاگری شهرت داشته و ازشعرای توانمند قرن دوازدهم بود ه اند.

 میرزا شوقی اشعارش بسیار مورد استقبال مردم بوده و به لهجه بهبهانی فارسی و لری صاحب دیوان در رثای اهل بیت شعر سروده است.

 محمد ابراهیم فرزند سید علی متخلص به « مأذون » بعنوان منشی و کاتب در دستگاه بزرگان و خوانین قشقایی بوده که از سادات (شیخ هابیل) کهگیلویه است و اشعار زیادی به گویش های قشقایی و لری از وی به جا مانده است.

و در نهایت می توان از ملتجی بویراحمدی نام برد که از شعرای دوره ی قاجار هستند و به تازگی اشعار ایشان به کوشش پژوهشگران و محققان هم استانی استاد فریدون داوری، سید فیض الله افرازی زاده و دکتر کشواد سیاهپور تصحیح و در حوزه هنری آماده چاپ است.

     از دیگر ویژگیهای مردم این استان می توان به توجه، علاقه و ارادت آنها به شاهنامه خوانی اشاره کرد. شاهنامه خوانی در کهگیلویه و بویراحمد قدمتی دیرین دارد و در عمق دل و جان مردمان سخت کوش و حماسی این دیار جا دارد. بسیاری از اسامی افراد، روستاها و مناطق جغرافیایی برگرفته از شاهنامه فردوسی است که عمق انس مردمان دنا با شاهنامه را بیان می نماید. وجود جغرافیای طبیعی، سرزمین بکر و مردمان سخت کوش پذیرای مردم شناسان بزرگ و بنامی بوده است.

 

 زوج مردم شناس اتریشی آقای «رین هلد لف لر» معروف به () و همسرش (اریکا فریدل) پیرامون آداب و رسوم مردم سی سخت و دنا مقالات و کتاب های متعددی به رشته تحریر در آورده اند و یا «رولف انگلس» کوهنورد آلمانی بعد از حضور و کوه پیمایی مجذوب طبیعت بکر مسحور دنا گردید و وصیت نمودکه بعد از مرگ خاکسترش در نقطه ای از ارتفاعات قله ی دنا مدفون شود و چنین نوشته: « اینجا کسی آرمیده است که به جهان عشق می ورزید».

       از دیگر کسانی که در معرفی کهگیلویه و بویراحمد نقش مهمی داشته اند، استاد علوم اجتماعی دانشگاه تهران زنده یاد دکتر نادرافشار نادری و همسرش «اِلویا رسترپو» می باشد که بعد از چندماه اقامت و آَشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم این سرزمین به معرفی آن کمک نموده اند.

کهگیلویه و بویراحمد غنای فرهنگی و تمدنی بالایی دارد. یاریارها، موسیقی کار، آواها، حماسی خوانی های دلنشین و … هرکدام به تنهایی می تواند دست مایه ای برای تحقیق و پژوهش شوند.

      در هر نقطه ای از این استان آستان مقدس امام زاده ای از نوادگان امامان شیعه زیارتگاه عاشقان و محبان اهل بیت قرار دارد و سادات استان همواره از احترام بسیاری نزد مردم برخوردار بوده اند و چه شخصیتهای بزرگ و ارزشمند که متعلق به نسل و عصر ما می باشند و ازیک طرف منشاء تولید آثار ارزشمند بوده اند و از طرف دیگر خود می توانند منبع و سوژه های ارزشمند برای تحقیق و پژوهش باشند. مرحوم حضرت حجت الاسلام آقا صدرا و فرزند بزرگوارش حضرت آیت الله سیدکرامت ملک حسینی از مفاخر این دیار و ذخیره معنوی عشایر جنوب کشور است. استاد حاج عطا طاهری، فریدون داوری و دکتر شیرعلی خرامین و … بسیاری دیگر که لازم است به همه آنها ارج نهیم، این سرمایه های فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد به دلیل دغدغه و مسئولیت
اجتماعی شان، بی شک تاریخ و آیندگان آنها را می ستایند.

      زمان به سرعت پیش می رود فن آوری های جدید در حال تکثیر می باشند، بازی های رایانه ای جایگزین بازی های محلی شده اند، انیمیشن ها و کارتون ها جای شخصیت های اساطیری و متیل ها را گرفته اند، هالیوود و ماهواره به جای قصه گوها و مادربزرگ ها نشسته اند و … 

      اینجاست که رسالت متولیان فرهنگی اهمیت فزون تری می یابد و باید تا دیر نشده است برای حفظ مواریث فرهنگی و اجتماعی سرزمین خود گامی اساسی برداشت.

دست اندرکاران فرهنگی می بایست مبتنی بر آگاهی و مسئولیت اجتماعی و فرهنگی خود به حفظ فرهنگ و تمدن استان یاری رسانند و به تولید آثاری در این زمینه همت بگمارند. برای تولید یک دانش نامه جامع دلایل متقن و خوبی وجود دارد که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:  

                                         ۱– صیانت و ثبت و ضبط و احیاء فرهنگ بومی و جلوگیری از غبار فراموشی.

                                 ۲– پاسداشت و قدرشناسی از پژوهشگران و فعالان این بخش.

                                        ۳– انسجام، پیوند و اتصال مردم به یکدیگر.

                                         ۴ – تولید منابع و متون پژوهشی برای دانشجویان و علاقه مندان.

      اما باید واقع بین بود و دانست که در این راه موانع و مشکلات عدیده ای نیز وجود دارد که در جهت رفع آنها نیز باید تلاش کرد که از جمله این مشکلات موارد زیر قابل ذکر می باشد:

                                     ۱– اعتبارات اندک حوزه ی فرهنگ.

                                     ۲ – گرانی کاغذ و هزینه بالای چاپ.

                                     ۳ – گستردگی میدان تحقیق و پراکندگی نمونه های پژوهشی.

                                      ۴ – دشواری در دسترسی به برخی نیازمندی ها بویژه در حوزه جغرافیا.

                                ۵ – تنگ نظری و حساسیت ها و برداشت های شخصی برخی که به هر اقدام فرهنگی خرده می گیرند.

                                      ۶-فقدان منابع کافی و …

     ما در ابتدای راه هستیم و مسیری پر از خار مغیلان در پیش داریم، پس دست همه اهالی علم و پژوهش و اندیشه را به گرمی می فشاریم و می بوسیم برای آنکه همه دست در دست همه دهیم به مهر برای توسعه و تعالی فرهنگ این مرز و بوم

                      به قول شاعر:

« از ازل ایل و تبارم همه عاشق بودند

                                        سخت دلبسته این ایل و تبارم چه کنم؟»